İş Güvenliği Ayakkabısında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar#

İş verenler veya çalışan işçiler, iş ayakkabısı kullanmanın önemini kavramalıdırlar. Her türlü çalışma koşulları dahilinde tercih edilen iş ayakkabısı modellerinde dikkat edilmesi gereken önemli noktalar bulunmaktadır. Başta mevsim şartları olmak üzere birkaç konuya dikkat çekmek istiyoruz.
Her sektörün veya firmanın çalışma ortamlarına göre değişik riskleri vardır. İş güvenliği ayakkabıları bu riskler göz önüne alınarak farklı seçeneklerde üretilmektedir. iş güvenliği ayakkabısı satın alınırken bu riskler göz önüne alınarak satın alma yapılmalıdır. Firmalar bünyelerinde iş güvenliği uzmanı bulundurmak zorundadır. Satın alma iş güvenliği uzmanının önermesiyle yapılmalıdır. İş ayakkabısı, ağır parça ve sivri cisimlerin çok olduğu yerlerde çalışanları sivri cisim batmasın, parça düşmesi ve sıkışmalara karşı veya elektrik enerjisi ile teması anında toprak direncini artırarak kazaların etkisini azaltmaya yarayan iş yerlerinde çalışanların ayak güvenliğini sağlamak için kullandıkları koruyucu bir donanımdır. İnşaat, maden, elektrik işleri, metal sanayi, depo, atölyeler vb. alanlarda kullanılması zorunlu olan donanımlardır. Kişinin çalışma şekline göre iş ayakkabısı, botu ya da iş çizmesi şeklinde kullanımları sağlanabilir.
Burun darbe dayanımı, Taban koruması gerekli mi? Ortamda kayma riski bulunmakta mı? Açık alan kapalı alanda mı çalışma yapılacak? Ortamda kayma riski var mı? Elektrik akımı, zemin sıcaklığı, kimyasal riski var mı? Hava koşulları nedir? en doğru ayakkabıyı seçmemiz de bize yardımcı olacaktır. Bu değerlendirmeleri yaparken, İş ayakkabıları için mevcut olan iki standart içinde seçim yapılması gereklidir. Çelik veya kompozit burun korumalı iş ayakkabısı mı yoksa burun darbe dayanımı olmayan iş ayakkabısı seçimi yapılacağıdır.

CE Etiketi : İş güvenliği ayakkabıları CE etiketine mutlaka sahip olmalıdır. İş güvenliği ayakkabısı satın alınırken CE etiketi üzerindeki bilgilerin doğru ve tam yazılmış olmasına da dikkat edilmelidir.

Sertifika : SRC kayma standardına uygun olduğu iddia edilen ürünlerin sertifikalarında SRC ibaresi bulunmalıdır. Ürün sertifikaları AB tarafından onaylanmış kurumlardan alınmış olmalıdır. PFI (Almanya), SATRA (İngiltere), CTC (Fransa), RICCOTEST (İtalya) bu kurumlardan bazılarıdır. Sertifika üzerinde, koruyucu burun başta olmak üzere, ayakkabının tüm malzeme özelliklerinin belirtilmiş olması gerekir.
Her ürün grubu için ayrı bir sertifika bulunması zorunludur. Bunun için sertifika üzerinde yazan modelin adıyla, satın almak istediğiniz modelin adının birebir aynı olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Çelik burun gibi malzemelerin ayrı sertifikaları vardır. Bu sertifikaların ürünün kendisine ait gibi sunulmasına karşı dikkatli olunmalıdır. Yüksek ısıya dayanıklı iddiasındaki kauçuk tabanlı ayakkabıların sertifikalarında HRO (Heat Resistant Outsole Isı Dayanımlı Taban) ibaresi bulunmalıdır. Özellikle antistatik ve çift yoğunluklu tabanı olan ayakkabılarda en az S1 standardı aranmalıdır.
Standart - Koruma Tipi : İş güvenliği ayakkabıları için Avrupa’da uygulanan standart koruma tipleri vardır. (S1,S2,S3,S1P vs.) Alıcının, bu standartlar hakkında ayrıntılı olarak bilgilendirilmesi, çalışma ortamına uygun olan standarttaki ayakkabının önerilmesi gereklidir. Satın alma esnasında, ürünün özellikleri incelenmeli, etiketinde yazan standarda uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir. İş güvenliği ayakkabısı seçiminde bu unsurların göz önüne alınması risklerin en aza indirgenmesini sağlarken, kullanıcının verimliliğini artırır.

TS EN ISO 20345 : Çelik ve kompozit burunlu iş ayakkabıları;
SB : Temel Güvenlik
S1 : Antistatik, Şok Emici Topuk Bölgesi, Yağa Dayanıklı Taban
S1 P : Antistatik, Şok Emici Topuk Bölgesi, Yağa Dayanıklı Taban, Çelik Ara Taban
S2 : Antistatik, Şok Emici Topuk Bölgesi, Yağa Dayanıklı Taban, Suya Dirençli
S3 : Antistatik, Şok Emici Topuk Bölgesi, Yağa Dayanıklı Taban, Suya Dirençli , Çelik Ara Taban
TS EN ISO 20347 : Burun darbe dayanımı olmayan iş ayakkabıları;
01 : Antistatik, Şok Emici Topuk Bölgesi
01 P : Antistatik, Şok Emici Topuk Bölgesi , Çelik Ara Taban
02 : Antistatik, Şok Emici Topuk Bölgesi, Suya Dirençli
03 : Antistatik, Şok Emici Topuk Bölgesi, Suya Dirençli, Çelik Ara Taban
Ayrıca, ayakkabının hangi standartlara uygun üretildiğini öğrenmek için ayakkabının genelde dil kısmında yer alan ürün etiketini kontrol edebiliriz. Standart numarası, PFI Certificate No, Ürünü onaylayan yetkili kurum referansı (PFI), Ürün adı ve grup numarası, Üretim Tarihi (ay, yıl), Ayakkabı Numarası, Sınıflandırma tipi ( S1, S2…) Ayrıca ayakkabının sahip olduğu özellikler de çeşitli kodlarla ek olarak belirtilebilir.

P : Çelik Ara Taban
C : İletken Ayakkabı
A : Antistatik Ayakkabı
HI :  Sıcağa Karşı Yalıtım
CI :  Soğuğa Karşı Yalıtım
Eb : Topuk Bölgesinin Enerji Absorpsiyonu
WRU : Suya Dayanıklı Saya
HRO : 300 °C’ye Dayanıklı Taban
ESD : Elektrostatik Boşalım
Yapılan işe göre iş güvenliği ayakkabılarının kullanımının mecbur olduğu durumlarda yapılan işin tehlikelerine göre ayakkabı seçimi yapılmalıdır.
Son olarak iş ayakkabıları kaç senede bir yenilenmelidir? sorusu en çok sorulan sorular içerisinde yer almaktadır.
İş yerleri yapılan işin türüne göre bunu kendi bünyelerinde belirlemeliler. Genel olarak en çok 2 senede bir çift yazlık ve bir çift kışlık ayakkabı olmak üzere 2 çift ayakkabı verilmektedir. yıpranmanın, aşınmanın çok olacağı yerlerde 6 ay ile bir sene arasında da değişmektedir. Ayrıca çalışanın iş ayakkabısının üzerine bir yük düşmesi, deforme olması veya yırtılma aşınma durumunun meydana gelmesi halinde yenisi ile değiştirme hakkı bulunmaktadır.